زندگی و نسل تازه؛ زندگانی یا زنده‌مانی؟
تاریخ انتشار: ۱۲ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۲۶۷۲۷
در واقع دو نوع زندگی داریم: یک نوع زندگی همان زندگانی است یعنی زندگی شاد و برخوردار از مواهب با امکان رشد و شکوفایی.نوع دوم اما بیش از آن که زندگانی باشد زنده‌مانی است و «آگامبن» از آن به عنوان زندگی برهنه یا عریان یاد می‌کند
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- تأکید صریح بر «زندگی» بدون هیچ آرایه و پیرایه در مطالبات اخیر نسل جوان و بی مرگ‌خواهی یا ضمیمۀ ایدیولوژیک، زمینۀ تحلیل‌های مختلف را فراهم ساخته و در این میان خانم دکتر سوسن شریعتی به درستی یادآور شده زندگی را بایدتعریف کنند همان گونه که این کار را دکتر علی شریعتی در زمان خود انجام داده و گفته بود: «زندگی یعنی نان، آزادی، فرهنگ، ایمان و دوست داشتن.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
این یادآوری از این حیث اهمیت دارد که برخی گمان می‌برند مطالبۀ زندگی امری تازه است و پیشینیان ما مرگ‌خواه یا از اصالت و اهمیت زندگی غافل بوده‌اند یا مرگ را بر زندگی ترجیح می‌دادند. حال آن‌که اگر هم از ترجیح مرگ می‌گفتند در جست‌و جوی زندگی بود و این که این زندگی ما را نمی‌برازد و شایسته و لایق بهتر از آن ایم و به این دنیا نیامده ایم که دیگران زندگی را برای ما توصیف کنند بلکه باید خود آن را بچشیم و تعریف خود را هم به زبان‌های مختلف ارایه داده‌اند: شاد و برخوردار و شکوفا زیستن.
حتی دربارۀ صادق هدایت که با مرگ خودخواسته از این دنیا رفت هم گفته شده چون کیفیت زندگی خود را مطلوب نمی‌دانست و در فرنگ هم نجُست یا از تغییر ناامید شد دست از جان شست به عبارت دیگر چون برای زندگی اعتبار و منزلت قایل بود، به زندگی پایین‌تر از استانداردهای مطلوب، نمی‌توانست رضایت دهد نه این که با زندگی نامهربان باشد. به بیان پارادوکسیکال چون زندگی را دوست داشت به آن زندگی پایان داد.
بله، نحله‌ای از آدمیان زندگی را خوار دانسته و برای زندگی جاوید دست از زندگی این جهانی می‌شستند اما تفکر داعشی امروز چندان در سرزمین ما ریشه ندارد چرا که شیعه دربارۀ امام حسین هم معتقد است در پاس‌داشت گوهر زندگی و تن‌ندادن به اقرار علیه خود (بیعت اجباری) راضی به انتخاب مرگ شد چون اگر برای مرگ رفته بود روز قبل مذاکره نمی‌کرد و زن و فرزند را با خود نمی‌برد.
به عبارت دیگر زندگی حتی نزد کسی که به زندگی خود پایان می‌دهد نیز ارزشی والا دارد و چنین نیست که تا پیش از این از ارزش زندگی غفلت می‌شده و حالا کشف شده باشد. منتها اتفاقی که حالا رخ داده و تفاوت نسل جدید با اسلاف خود در این است که زندگی را برای زندگی و اصطلاحا زندگی بماهو زندگی را می‌خواهد و «زنده‌مانی» را همان «زندگانی» نمی‌داند و اگرچه در فضای مجازی سیر می‌کند اما به دنبال مصداق‌های عینی است. تفاوت جدی و جدید در این است که زندگی را کشف کرده و مطالبه می‌کند. خودِ خودِ زندگی را و از این منظر البته تازه و نوست.
در تعریف دکتر شریعتی جای «شادی» خالی است اما گناه و کاستی او نیست چون در آن زمان شادی به خوش‌باشی و بی‌خیالی تعبیر می‌شد حال آن که شادی در زمانۀ ما معیار و سنجۀ رضایت است و مطالبه‌ای جدی است.
وقتی دختری به خانۀ بخت می‌رود از او می‌پرسیم "در زندگی تازه شاد هستی" یا از همسر او و این به معنی رضایت از وضعیت جدید است نه الزاما در میهمانی‌ها به سر کردن و از بام تا شام قهقهه سردادن.
زندگی، زندگانی و زنده‌مانی
یکی از ایدئولوژیک‌ترین شاعران ما سیاوش کسرایی است اما هم او در شعر ستایندۀ زندگی در حد اعلای آن است و شعر او ضرب‌المثل شده است:
آری آری!
زندگی زیباست
زندگی آتشگهی دیرنده* پابرجاست
گر بیفروزیش
رقص شعله‌اش
در هر کران پیداست
ورنه خاموش است
و خاموشی گناه ماست!...
از این زیباتر در ستایش زندگی مگر می‌شود گفت؟ پس نباید تصور کرد ارزش زندگی تازه کشف شده و پیشینیان یک سر مرگ می‌خواستند و باشندگان امروز در جست‌و‌جوی زندگی‌اند.
تفاوت مطالبۀ امروز «زندگی» با قبل اما در این است که نسل تازه زندگی را بی هیچ صفت دیگر و به مثابه خود زندگی می‌خواهد. حال آن‌که در سخن شریعتی توصیفاتی دربارۀ زندگی آمده یا شاملو مرگ را بر زندگی پَست ترجیح می‌دهد و می‌گوید اگر قرار بر پست زندگی کردن است مرگ ترجیح دارد اما اگر بتوان پاک زندگی کرد باید زیست.
گر بدین سان زیست باید پست
من چه بی شرم‌ام اگر فانوس عمرم را به رسوایی نیاویزم
بر بلندِ کاجِ خشکِ کوچۀ بُن‌بست
گر بدین سان زیست باید پاک
من چه ناپاک‌ام اگر ننشانم از
ایمان خود، چون کوه
یادگاری جاودانه بر ترازِ بی‌بقای خاک!
به بیان روشن‌تر نسل قبل هم زندگی را می‌ستود کما اینکه ادبیات ایران نیز مالامال از ستایش زندگی است منتها برای زندگی صفاتی برمی‌شمردند که اگر فراهم نبود مرگ ترجیح داده می شد و البته آن هم در حد حرف و سخن بود و انگشت شمارند کسانی مانند صادق هدایت که به مرگ خودخواسته با زندگی وداع کردند اما نوعی زندگی آرمانی را دنبال می‌کردند حال آن که خود زندگی امروز آرمان است. تفاوت در این است نه آن که قبل‌تر کسی قدر زندگی را نمی‌دانسته و به دنبال مرگ بوده و حالا زندگی‌خواه شده باشیم.
زندگی آرمانی برای بامداد شاعر در چنین روزی محقق می‌شود:
روزی ما دوباره کبوتر هایمان را پیدا خواهیم کرد
و مهربانی دست زیبایی را خواهد گرفت.
روزی که کمترین سرود/ بوسه است
و هر انسان/ برای هر انسان/ برادری است
روزی که دیگر درهای خانه شان را نمی‌بندند
قفل/ افسانه‌ای ست
و قلب/ برای زندگی بس است.
در نگاه مذهبی آخرالزمانی هم زندگی دوست‌داشتنی با برقراری عدالت جهانی محقق می‌شود.
نسل امروز اما اگر از «زندگی» می‌گوید تحت تأثیر سبک‌های متنوع زندگی و این باور است که تنها یک بار زندگی می‌کنیم و مرادشان از زندگی برخورداری از مواهب زندگی است و از این حیث صریح‌تر است.
اگر خسرو گلسرخی در دادگاه شاه دست از جان شیرین می شوید به آن خاطر نبود که زندگی را دوست نداشت. به این دلیل بود که به تعریف دیگری از زندگی باور داشت و اگرچه به صراحت اعلام کرد مارکسیست - لنینیست است و رژیم شاه برای اثبات انتساب مخالفان به اردوگاه کمونیسم محاکمۀ او را پخش کرد اما این سخن منسوب به امام حسین را بازگفت: ان الحیوه، عقیده و جهاد. یعنی زندگی چیزی نیست جز باور و مبارزه برای آن حال آن که این سخن از سیدالشهدا نیست و مصراعی است از شعر شاعر عرب (احمد شوقی) چون رهبر دینی بر هر عقیده‌ای صحه نمی‌گذارد.
نسل تازه یا بخشی که سبک متنوع زندگی را می‌پسندد اما یک تعریف بیشتر ندارد: زندگی به مثابه شادی. البته شادی به معنی اعم آن نه خوش‌گذرانی که امکان شکوفایی و رضایت.
شاید کلمۀ «زندگانی» در مقابل «زنده‌مانی» منظور را بهتر برساند. در واقع دو نوع زندگی داریم: یک نوع زندگی همان زندگانی است یعنی زندگی شاد و برخوردار از مواهب با امکان رشد و شکوفایی و این که برای ابراز هنر یا فعالیت سیاسی قانونی یا استخدام با انواع سدها روبه رونشوی.
نوع دوم اما بیش از آن که زندگانی باشد زنده‌مانی است و «جورجو آگامبن»** از آن به عنوان زندگی برهنه یا عریان یاد می کند و «هوموساکر»ها در یونان باستان را مثال می‌آورد که ذیل قانون زندگی می‌کردند اما قانون عملا از آنان حمایت نمی‌کرد و به همین خاطر اصطلاح «ادغام حذفی» را به کار برد. ادغام حذفی یعنی تو هستی ولی در واقع نیستی چون مواهب از آن دیگران است.
زندگی با معیارهای امروز را با کلمۀ زندگانی در مقابل زنده‌مانی بهتر می توان توضیح داد و شاید راز این که استادی چون محمد رضا شفیعی کدکنی در 80 سالگی هم این قدر نزد جوانان محبوب است همین باشد که از زندگانی گفته و سروده است:
بسی دور رفتم، بسی دیر کردم
من آن بذر بی‌حاصل‌ام
کاین جهان را
نه تغییر دادم، نه تفسیر کردم
عوض می کنم، هستی خویش را با
هر آن چیزِ از زمرۀ زندگانی
هر آن چیزِ با مرگ، دشمن
هر آن چیز روشن، هر آن چیزِ جز «من»***
-----------------------------------------------------------
*شکل درست همین «دیرنده» است اگرچه «دیرینه» رایج تر است.
** فیلسوف و متفکر معاصر ایتالیایی زاده 1942. برای آگاهی از اندیشه های او آثار دکتر مهرآیین راه نمای مناسبی است.
***هزارۀ دوم، دفتر پنجم، در ستایش کبوترها
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: برای زندگی نوع زندگی زنده مانی آن چیز حال آن
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۲۶۷۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گفت‌وگو با علی فروتن درباره برنامه تازه‌اش/ دورهمی فیتیله‌ای‌ها در برنامه «فی تی لند»
به گزارش قدس آنلاین، این برنامه به مدت 9 سال از فروردین ۱۳۸۱ تا اسفند ۱۳۸۹ صبح جمعه از شبکه‌دو سیما پخش می‌شد. حالا پس از گذشت 9سال از تعطیلی برنامه «فیتیله» دو عموی فیتیله‌ای یعنی علی فروتن و حمید گلی با برنامه «فی تی لند» به خانه‌ها بازگشتند. قسمت اول این ویژه برنامه روز چهارشنبه همزمان با عید سعید فطر از پلتفرم رایگان «دیجیتون» پخش شد و در اختیار مخاطبان قرار گرفت. برنامه «فی تی لند» به کارگردانی علی فروتن و همراهی حمید گلی مانند برنامه فیتیله جمعه ها ساعت 14 مهمان خانه مردم است. به مناسبت ساخت سری جدید فیتیله به سراغ علی فروتن عمو فیتیله‌ای رفتیم که در ادامه می‌خوانید.
«فی تی لند» همراه با آیتم‌های مفرح برای کودکان
علی فروتن با اشاره بر اینکه برنامه «فی تی لند» در قالب موزیکال ساخته شده است، گفت: در این برنامه مفرح و شاد آیتم‌های نمایشی نیز به کارگرفته شده و ترانه‌های آن در قالب ترانه نمایش است. بخشی از آیتم‌ها نمایشی نگاهی به گذشته برنامه فیتیله است اما تغییرات اساسی از لحاظ مضمون هم صورت گرفته است. این برنامه در هر قسمت میزبان میهمانان ویژه‌ای است. این میهمانان شامل کودکان و نوجوانانی هستند که در عرصه موسیقی شناخته نشده‌اند و از این طریق به مخاطبان معرفی می‌شوند. متاسفانه امروزه بچه‌های ما به سمت موسیقی‌هایی می‌روند که ریشه ندارد. آنها به دنبال یک تفریح مفرح هستند اما چیزی عایدشان نمی‌شود. نوازنده‌های «فی تی لند» به کودکان دیگر نشان می‌دهند که سازهای مختلف چه صدایی دارد. آیتم دیگری به نام ترانه نمایش داریم که بر مبنای معضلات و مشکلات اجتماعی ساخته شده است. در لا به لای این آیتم‌ها بخش مسابقه نیز داریم. این مسابقه به صورت حرکتی است و کودکان را تشویق می‌کند که به سمت موبایل و رایانه نروند و با خانواده خود مسابقه را به صورت دسته جمعی و با ابزارهای ساده انجام دهند. «فی تی لند» مانند برنامه گذشته فیتیله سعی دارد خانواده را دور یک دیگر جمع کند.
وی خاطرنشان کرد: تفاوتی که این برنامه با برنامه‌های گذشته دارد مربوط به بند موسیقی می‌شود. در این بند 4 نوازنده موسیقی حضور دارند که به صورت زنده سازهای کوبه‌ای، گیتار، ویولن سل و... می‌نوازند. در دکور این برنامه از ساختارهای گذشته استفاده نکردیم و سعی کردیم رنگ و لعاب جدید به برنامه بدهیم.
مهمترین هدفم از ساخت «فی تی لند» حال خوب بچه‌ها بود
عمو فیتیله‌ای بزرگترین و مهمترین هدفی که پس از 9 سال از پخش فیتیله تصمیم به ساخت «فی تی لند» گرفت را حال خوب بچه‌ها عنوان کرد و افزود: امروزه اکثر خانواده‌ها به لحاظ معیشتی با مشکلات، دست و پنجه نرم می‌کنند و این موجب شده بچه‌ها از حال خوب در کنار خانواده محروم شوند. ما تصمیم داشتیم با ساخت این برنامه اندکی حال خوب به کودکان و خانواده هایشان تزریق کنیم. همچنین این برنامه برای بچه‌های دهه 70 و 80 نوستالژی است.
وی اظهار کرد: گروه سنی افراد حاضر در این برنامه 8 تا 13 سال است اما در اولین قسمت از «فی تی لند» افراد بزرگسال هم جزء میهمانان ما بودند. دلیلش هم این هست که این برنامه به دلیل اینکه در ایام نوروز ضبط شد با حجم زیادی از درخواست‌های مردم برای حضور در برنامه رو به رو شد. ما تصمیم گرفتیم در صفحات شخصی خود در فضای مجازی فراخوان بدهیم و بر اساس آن شرکت کنندگان را انتخاب کنیم. بسیاری از مخاطبین گذشته برنامه فیتیله گله‌مند بودند که چرا ما را برای این برنامه انتخاب نکردید، به همین خاطر 4 قسمت از «فی تی لند» را با بچه‌های برنامه فیتیله ضبط کردیم.
استقلال مردم از «فی تی لند» قابل ستایش است
وی در پاسخ به این سوال که استقبال مردم از «فی تی لند» چطور بوده، عنوان کرد: برنامه فیتیله رایگان بود و هر هفته از رسانه ملی ایران پخش می‌شد. بچه‌ها بدون اینکه به دنبال اینترنت و گوشی همراه باشند، به راحتی می‌توانستند از شبکه دو فیتیله را تماشا کنند. فیتیله 14 سال پیشینه پخش داشت. اگر قرار بود این برنامه را با فیتیله‌ای که 22 سال پیش ساخته شده قیاس کنیم، می‌توانیم بگوییم «فی تی لند» بنا بر اکانتی که در پلتفرم دیجیتون دارد، قابل دفاع است و مردم بسیار از آن استقبال کردند. همچنین تعداد بازدیدهای این برنامه در دیجیتون قابل ستایش است.
دیجیتون؛ پلتفرم مخصوص کودک و نوجوان
فروتن در خصوص محوریت کار پلتفرم رایگان«دیجیتون» گفت: من به عنوان تهیه کننده‌ای که سال‌ها کار کودک انجام داده، همیشه به دنبال پلتفرمی بودم که مخاطب خوبی داشته باشد. به همین دلیل زمانی که دوستان این پلتفرم به سراغ بنده آمدند و جهت همکاری صحبت کردند، با کمال میل پذیرفتم چون این پلتفرم اساسا و خاصا در حوزه انیمیشن و تولیدات کودک و نوجوان فعالیت می‌کند. مخاطبی که وارد این پلتفرم می‌شود کاملا واقعی است.
وی در ادامه یادآور شد: کارگردان این برنامه من و آقای گلی هستیم و محتوای‌های «فی تی لند» در دسته‌بندی نگاه ما اتفاق افتاده است. آقایان استوار و حسنعلیان نویسنده‌های این کار بودند. همچنین خانم آزاده سرهنگیان به عنوان شاعر تیتراژ در برنامه حضور داشتند، نیما عظیمی نژاد آهنگساز تیتراژ هستند و آقای محمد حاج بابایی، خانم نازنین صفا،آقای گلی و... جزء تیم بازیگران برنامه هستند.
علت غیبیت یکی از عموهای فیتیله‌ای
فروتن در خصوص نبود یکی از عموهای فیتیله در این برنامه توضیح داد: محمد مسلمی بعد از سال‌هایی که در کنار یک دیگر فعالیت داشتیم، رویکردش را تغییر داد و تصمیم گرفت مسیر خود را جدا کند. نگاه بنده و آقای گلی بیشتر نمایشی و تئاتری بود. من معتقدم زمانی که فاصله‌ای بین یک مجموعه می‌افتد، نگاه‌ها کاملا تغییر می‌کند. در فیتیله کارگردان آقای مسلمی بودند اما در این برنامه من و آقای گلی هستیم. امیدوارم در برنامه‌های آینده آقای مسلمی در کنارمان خواهند بود.
همسر شهید آیت الله سیدمصطفی خمینی دار فانی را وداع گفت